| ՀՈՎՀԱՆ
ՄԱՄԻԿՈՆՅԱՆ
VII դարի հայ մատենագիր, (ծն. և մահ. թթ. անհայտ): Կազմել է «Պատմութիւն
Տարօնոյ» երկասիրությունը, որի առաջին մասը վերագրվում է Զենոբ Գլակին:
Երկի հիշատակարանում Հովհան Մամիկոնյանը հաղորդում է, որ այն շարադրել
է Բյուզանդիայի Հերակլիոս կայսեր (610-641թթ.) ժամանակ, Հայոց կաթողիկոս
Ներսես Գ. Շինողի (641-661թթ.) հրամանով: «Պատմութիւն Տարօնոյ»-ը պատմում
է VI դ. վերջին և VII դ. առաջին կեսին Հայաստանի Տարոն աշխարհում տեղի
ունեցած անցքերի, հատկապես Սասանյան Պարսկաստանի դեմ հայերի 571-572թթ.
ապստամբության, ինչպես նաև արաբական առաջին արշավանքների ու Տարոնի
հոգևոր կենտրոն Սբ. Կարապետ (Գլակա) վանքում կատարված դեպքերի մասին:
Զենոբ Գլակ Ասորի (ծն. և մահ. թթ. անհտ.), IV դարի պատմիչ:
Կապադովկիայի Կեսարիա քաղաքից Հայաստան է եկել Գրիգոր Ա Լուսավորչի
հետ: Ձեռնադրվել է Մամիկոնյան նախարարության տիրույթ Տարոնի եպիսկոպոս
և Իննակնյան կամ Սբ. Կարապետ վանքի (հետո նրա անունով կոչվեց նաև Գլակա
վանք) վանահայր: Իր «Պատմութիւն Տարօնոյ» աշխատությունը գրել է Գրիգոր
Ա Լուսավորչի հանձնարարությամբ, ասորերեն կամ հունարեն: Հենց այդ պատմությունն
է, որ VII դ. հայերեն թարգմանել և իր պատմությանն է կցել Հովհան Մամիկոնյանը:
Այդ պատճառով ուսումնասիրողները (Գ. Խալաթյան և ուրիշներ) Զենոբ Գլակին
համարել են VII դ պատմիչ: Նա իր աշխատության մեջ պատմում է Հայաստանում
քրիստոնեության տարածման, հեթանոսական մեհյանների կործանման և քրիստոնեական
եկեղեցիների հիմնադրման մասին: Որպես ականատես` Զենոբ Գլակը մանրամասն
նկարագրել է Տարոնի քրմապետ Արձանի, նրա որդի Դեմետրի համառ կռիվները
Գրիգոր Ա Լուսավորչի ու նրան սատարող ուժերի դեմ:
|
